Carlos III (
Tiếng Anh: Charles III;
Tiếng Ý và
Tiếng Napoli: Carlo Sebastiano;
Tiếng Sicilia: Carlu Bastianu; Sinh ngày 20/01/1716 - Mất ngày 14/12/1788) là vua của
Vương quốc Napoli và
Vương quốc Sicily (1734 - 1759), sau trở thành vua của
Tây Ban Nha (1759 - 1788). Ông là con trai thứ 5 của vua
Philip V của Tây Ban Nha, và là con trai cả của người vợ thứ 2 của Philip V, Hoàng hậu
Elisabeth Farnese. Carlos III là người đề xướng chủ nghĩa chuyên chế và vương giả khai sáng, ông kế vị ngai vàng Tây Ban Nha vào ngày 10/08/1759, sau cái chết của người anh cùng cha khác mẹ
Ferdinand VI.Năm 1731, ở tuổi 15, Carlos trở thành
Công tước của Parma và Piacenza, với tước hiệu là Carlos I, sau cái chết của người chú
Antonio Farnese. Năm 1738, ông kết hôn với Công chúa
Maria Amalia của Sachsen, con gái của
Augustus III, vua của Ba Lan, Đại công tước của Latvia và Tuyển đế hầu của Saxony, bà là một người phụ nữ có học thức và văn hoá. Hai vợ chồng có 13 người con, 8 trong số đó sống đến tuổi trưởng thành, bao gồm cả
Hoàng tử Carlos người thừa kế ngai vàng Tây Ban Nha. Carlos III và Maria Amalia đã cư trú tại
Naples trong 19 năm. Ông đã có kinh nghiệm cai trị và tổ chức nhà nước trong 25 năm ở Ý, trong giai đoạn làm vua của
Napoli và Sicily, nhờ đó mà khi kế thừa ngai vàng của
Đế quốc Tây Ban Nha ông đã thể hiện bản lĩnh của mình rất tốt. Các chính sách của ông áp dụng ở
Vương quốc Napoli và
Vương quốc Sicilia đã định hình nên các chính sách mà ông sẽ áp dụng trong suốt 30 năm cai trị Tây Ban Nha.
[1]Với tư cách là vua của Tây Ban Nha, Carlos III đã thực hiện những cải cách sâu rộng để tăng nguồn tài chính cho hoàng gia và chống lại các cuộc xâm lược của các thế lực nước ngoài vào đế chế của mình.
[2] Ông tạo điều kiện cho sự phát triển thương mại, hiện đại hoá nông nghiệp và quyền sở hữu đất đai, thúc đẩy khoa học và nghiên cứu khoa học. Ông thực hiện các chính sách hoàng gia để tăng quyền lực của nhà nước thông qua nhà thờ. Trong thời gian trị vì của mình, ông đã trục xuất các tu sĩ
Dòng Tên khỏi
Đế quốc Tây Ban Nha. Ông tăng cường sức mạnh cho
lục quân và
hải quân Tây Ban Nha. Mặc dù ông không đạt được quyền kiểm soát hoàn toàn đối với nguồn tài chính của Đế quốc, và đôi khi phải vay nợ để trang trải chi phí, nhưng hầu hết các cải cách của ông đều tỏ ra thành công trong việc tăng doanh thu cho hoàng gia và mở rộng quyền lực nhà nước, để lại một di sản lâu dài.
[3]Trong
Đế chế Tây Ban Nha, ông đã ban hành một loạt cải cách sâu rộng với mục đích đưa các
lãnh thổ hải ngoại dưới sự kiểm soát chặt chẽ hơn của chính quyền trung ương, đảo ngược xu hướng tự trị địa phương và giành quyền kiểm soát nhiều hơn đối với
Giáo hội. Các cuộc cải cách bao gồm việc thành lập hai cơ quan
Phó vương quốc mới, phân bổ lại cơ quan hành chính, thành lập quân đội thường trực, thiết lập các công ty độc quyền mới, phục hồi hoạt động khai thác
bạc, loại bỏ
người Tây Ban Nha gốc Mỹ (criollos) khỏi các cơ quan dân sự và giáo hội, đồng thời loại bỏ nhiều đặc quyền (fueros) của giới tăng lữ.
[4] Ông cũng là người thành lập ra
Ngân hàng Tây Ban Nha vào năm 1782 và nó tồn tại cho đến nay như là một ngân hàng trung ướng của Tây Ban Nha. Nhà sử học
Stanley Payne viết rằng: "Carlos III có lẽ là người cai trị
châu Âu thành công nhất trong thế hệ của ông. Ông ấy đã thể hiện khả năng lãnh đạo vững chắc, nhất quán và thông minh. Ông ấy đã chọn những bộ trưởng có năng lực. Cuộc sống cá nhân của ông ấy đã giành được sự tôn trọng của người dân".
[5]